تاریخچه‌ مسابقات

آغاز رسمی و رشد اولیه (۱۳۵۰–۱۳۵۴)

نخستین دوره از مسابقات ملی مهارت در ایران در سال ۱۳۵۰ با مشارکت حدود ۵۰۰ نفر در ۱۲ رشته فنی و در تهران برگزار شد. این مسابقات با هدف توسعه آموزش‌های مهارتی و شناسایی استعدادهای برتر فنی کلید خورد. در سال‌های بعد (۱۳۵۱ تا ۱۳۵۴)، روند برگزاری ادامه یافت و شاهد رشد پیوسته‌ای بودیم؛ به‌طوری‌که در سال ۱۳۵۱ حدود ۷۷۰ شرکت‌کننده و تا سال ۱۳۵۴ بیش از ۳۷۲۳ شرکت‌کننده در این رویداد شرکت کردند. این جهش عددی، نشان‌دهنده تلاش مسئولان وقت برای نهادینه‌سازی آموزش‌های مهارتی در کشور و ایجاد زمینه‌ای برای رقابت فنی میان جوانان ایرانی بود.

تولدی دوباره و شروع مجدد مسابقات در ایران (۱۳۷۹–۱۳۸۲)

بعد از انقلاب جمهوری اسلامی ایران و پس از توقف چندساله در دهه‌های ۶۰ و ۷۰، مسابقات ملی مهارت از سال ۱۳۷۹ با رویکردی نوین و ساختاری متمرکز دوباره احیا شد. در همان سال، ۵۱۶۲ شرکت‌کننده در ۳۶۹ رشته در تهران به رقابت پرداختند. این مسابقات از سال‌های آغازین دهه ۸۰ نیز رشد چشمگیری داشت:

۱۳۸۰: بیش از ۱۴٬۶۰۰ نفر در ۵۲ رشته،
۱۳۸۱: بیش از ۲۴٬۱۵۴ نفر در ۵۴ رشته،
۱۳۸۲: بیش از ۱۰٬۷۰۰ نفر در ۲۰ رشته شرکت کردند.

در این دوره‌ها، تمرکز اصلی بر الگوبرداری از مسابقات جهانی مهارت و اجرای حرفه‌ای، تخصصی و منسجم با محوریت مرکز تربیت مربی کرج بود. این رویکرد، پایه‌گذار استانداردسازی مهارت‌ها و ایجاد مسیر حضور در رقابت‌های جهانی شد.

گسترش منطقه‌ای و ملی‌شدن ساختار (۱۳۸۳–۱۳۸۷)

در فاصله سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۷، ساختار مسابقات ملی دچار تحول مهمی شد و از مرکز به استان‌ها گسترش یافت. در ابتدا، استان‌های آذربایجان غربی، یزد، همدان و سمنان میزبان مرحله منطقه‌ای شدند و سپس استان‌هایی مانند خراسان رضوی، کرمانشاه، مازندران و اصفهان به چرخه برگزاری پیوستند. تعداد رشته‌ها در این دوره به حدود ۲۵ تا ۲۸ رسید و شمار شرکت‌کنندگان نیز در سال ۱۳۸۶ به بیش از ۱۳٬۴۴۳ نفر افزایش یافت. این مرحله، یکی از نقاط عطف تاریخچه مسابقات ملی بود، زیرا برای نخستین‌بار، مسابقات به‌صورت واقعی در سطح ملی و جغرافیایی گسترده برگزار شد.

تمرکز مجدد و ساختار متمرکز جهانی (۱۳۸۸–۱۳۹۷)

از سال ۱۳۸۸، به‌دلیل افزایش بار اجرایی و لزوم هماهنگی برای انتخاب تیم‌های جهانی، برگزاری نهایی مسابقات به‌صورت متمرکز به استان‌های البرز و تهران بازگشت. در این بازه زمانی، ساختار رقابت‌ها با استانداردهای جهانی هم‌راستا شد.
در این دوره:

• ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۵: بین ۱۵٬۵۹۰ تا ۴۶٬۲۴۴ شرکت‌کننده در ۲۷ تا ۲۹ رشته،

• ۱۳۹۵: بزرگ‌ترین دوره تا آن زمان با ۴۶٬۲۴۴ شرکت‌کننده در ۲۹ رشته برگزار شد.

• ۱۳۹۷ (دوره ۱۸): با ۴۴٬۷۱۴ شرکت‌کننده در ۳۳ رشته، به‌عنوان یکی از دوره‌های برجسته با پوشش رسانه‌ای گسترده و ارزیابی تخصصی برگزار شد.

برگزاری این دوره‌ها عمدتاً در تهران و کرج متمرکز بود، ولی با حضور گسترده شرکت‌کنندگان از سراسر کشور و با هدف انتخاب نخبگان برای رقابت‌های جهانی برنامه‌ریزی شد.

چالش کرونا، استمرار برنامه‌ریزی (۱۳۹۸–۱۴۰۲)

پس از سال ۱۳۹۷، برگزاری دوره‌های بعدی با چالش بزرگ هم‌زمانی با همه‌گیری ویروس کرونا مواجه شد.
با این حال:

دوره ۱۹ (۱۳۹۹) و
دوره ۲۰ (۱۴۰۱) و
دوره ۲۱ (۱۴۰۲)
 اطلاعات تکمیلی مربوط به این دوره‌ها به‌زودی پس از جمع آوری تکمیل خواهد شد 

دوره بیست‌ودوم (۱۴۰۴) – به‌زودی در اصفهان

ثبت‌نام برای دوره ۲۲ مسابقات ملی مهارت به‌زودی آغاز خواهد شد. این دوره به‌صورت متمرکز در استان اصفهان برگزار خواهد شد و انتظار می‌رود با افزایش سطح مشارکت استانی و تقویت زیرساخت‌های مهارتی، یکی از حرفه‌ای‌ترین دوره‌های سال‌های اخیر باشد.

مروری بر تاریخچه مسابقات ملی مهارت در ایران

از اولین دوره در سال ۱۳۵۰ تا دوره بیست‌ودوم، نشان می‌دهد که این مسابقات از یک رویداد محدود در تهران، به یک رقابت ملی عظیم با ده‌ها هزار شرکت‌کننده، صدها مرکز آزمون و ده‌ها رشته مهارتی تبدیل شده‌اند.
تغییر رویکرد از تمرکز صرف به توسعه منطقه‌ای، و سپس بازگشت به ساختار متمرکز با الگوی مسابقات جهانی، نشان‌دهنده رشد بلوغ مدیریتی، فنی و ساختاری در این حوزه است.
در کنار این موارد، پوشش رسانه‌ای، الگوبرداری بین‌المللی، و حضور مستمر ایران در مسابقات جهانی WorldSkills باعث شده تا مسابقات ملی مهارت، به یکی از مهم‌ترین رویدادهای مهارتی خاورمیانه تبدیل شود.